میراث فرهنگی چیست؟
میراث (از ریشه ی ارث) به هر چیزی اطلاق می شود که از گذشتگان و نیاکان و پدران ما رسیده باشد. از آب و ملک و خانه و... تا خلق و خوی و مظاهر فیزیکی و کالبدی انسان که از طریق وراثت از نسلی به نسلی می رسد.
همه آنچه که از گذشتگان به ارث می بریم صبغه ی فرهنگی ندارد و تنها آن چیزی را میراث فرهنگی می نامیم که فرهنگی و عوامل فرهنگی در ساختار آنها مؤثر هستند. این میراث شامل میراث فرهنگی، اجتماعی، ملت، قوم، خانواده و... است.
ادامه دارد...
هتل آبادان سابق قبل از جنگ
(ساختمان فعلی منطقه ازاد اروند)
به گزارش گروه دریافت خبر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ـ منطقه خوزستان ـ پروژه جزیره شادمانی یکی از شش طرح بزرگ استانداری خوزستان در حوزه گردشگری استان است.
جزیره شادمانی آبادان قرار است در کنار پروژه‌های گردشگری اهواز، شوشتر، بهبهان و شادگان پذیرای خیل عظیمی از گردشگران و توریست‌هایی باشند که خوزستان را برای تفریح و دید و بازدید انتخاب خواهند کرد.
معاون استاندار و فرماندار ویژه آبادان در این خصوص گفت: خوشبختانه 60 درصد لایروبی بهمنشیر در سمت این جزیره انجام شده است. برج‌های نوری هم در محل دپو شده و پیمانکار این موضوع قرار است شروع به کار کند.
عزیزالله شهبازی از انجام عملیات نی‌زدایی در محدوده کار خبر داد و بیان کرد: عملیات احداث رینگ دور جزیره کاملا انجام شده است. امیدوارم با انجام روکاری این رینگ که بر مبنای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری است بتوانیم در ادامه 50 درصد کار را در سال جاری به اتمام برسانیم.
وی افزود: رینگ پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری و میدان اسب‌سواری، فرهنگسرا و سینما و همچنین امکانات ورزش و تفریحی از مواردی است که در طرح فنی پروژه گنجانده شده است.
معاون استاندار خاطرنشان کرد: تمام سعی بر این است که این پروژه در دوره زمانی سه ساله به سرانجام برسد و این مکان را به یکی از قطب‌های گردشگری استان خوزستان تبدیل کنیم.
ضمن تبریک فراوان به مناسبت ثبت جهانی شوش در سی و نهمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکوکه با اقتدار تمام صورت گرفت باعث فخر و مباهات همه ایرانیان و علاقمندان به تاریخ و فرهنگ ایران شد.
خوشحالی و خرسندی همه ایرانیان و خوزستانی ها پس از ثبت جهانی شوش زمانی دو چندان می شود که همگان پی می برند که خوزستان تنها استانی است که به عنوان گهواره تمدن و دروازه ورود تاریخ سه اثر ثبت شده جهانی را در خود جای داده است.
مردم سرزمین خوزستان در رهگذر تاریخ و پیشرفت تمدن بشری یکی از پرتلاش ترین، پویاترین و بی شک یکی از نخستین گاهواره های فرهنگ و شهرنشینی در جهان را پدید آوردند. این ویژگی باعث شده تا آثار و بقایای فراوان تاریخی و فرهنگی در دامان این دشت جای گیرند. کاوش های باستان شناسی در دشت شوش گنجینه های کم نظیری از هنر، دانش و فرهنگ را به همراه بناها و محوطه های نفیس به جای مانده از دوره های مختلف پیش از تاریخ تا امروز به ویژه از تمدن ایلام تا دوران اسلامی را به جهانیان معرفی کردند.
فراوانی کم نظیر آثار تاریخی و همچنین استمرار دوره های شهرنشینی در شوش، همراه با تأثیر عمیق این منطقه در حوزه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی سرزمین های مجاور باعث شده تا این سرزمین تاریخی به عنوان یکی از کهن ترین مراکز شهرنشینی جهان شناخته شود. همچنین وسعت بیکران دشت خوزستان، حاصلخیزی خاک و فراوانی آب، به صورت پیوسته موجب شکل گیری جوامع انسانی در منطقه شوش در طول هزاره های گذشته شده است این موضوعات از پایتخت دو تمدن بزرگ عیلامی و امپراتوری هخامنشی و نیز منطقه ای تجاری در دوره های مختلف تاریخی از دوران سلوکی تا دوران اسلامی، شوش را از اهمیت بیشتری برخوردار نموده است.
تشکل های مردم نهاد و سازمان های غیردولتی فعال در حوزه های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ضمن تبریک ثبت جهانی محوطه باستانی شوش در فهرست میراث جهانی سازمان بین المللی یونسکو، برخورد لازم می دانند از تلاش ها و اقدامات انجام شده توسط استانداری محترم خوزستان، مدیرکل محترم میراث فرهنگی صنایع دستی گردشگری خوزستان، پایگاه شوش، فرمانداری و ادارات مختلف شوش، تشکل های مردم نهاد و مردم فهیم و فرهیخته شوش و استاند خوزستان برای ثبت این اثر فاخر و ارزشمند در فهرست جهانی آثار تاریخی تقدیر و تشکر نماید.
1- انجمن دوستداران میراث فرهنگی اُپاتان (آبادان و خرمشهر)
2- انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا (خوزستان)
3- انجمن بوم آب و آفتاب
4- مؤسسه پنجمین فصل قشنگ
5- انجمن دوستداران میراث فرهنگی سیماش (مسجدسلیمان، لالی، هفتکل و اندیکا)
6- انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاشار (رامهرمز)
7- گروه آسماری بختیاری
8- انجمن باستان پژوهان باغملک
9- انجمن شوشتری های خوزستان
10- انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوشتر
11- اتحادیه صنایع دستی استان خوزستان
12- انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش
13- انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول
انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان خوزستان
این رسوم در گوشه و کنار کشور متفاوت بوده و از تنوع بالایی برخوردار است ولی در این میان آئین‌های مردم عرب استان خوزستان با سایر نقاط کشور تفاوت فراوانی دارد.
یک رسم زیبا در میان مردم خوزستان وجود دارد که معمولا مردم سعی می‌کنند به علت ثواب بالای افطار دادن به روزه‌داران همواره میهمانی بر سر سفره خود داشته باشند یا اینکه آنها به دعوت یکی از اقوام سر سفره‌ای دیگر حضور یابند.
به همین دلیل صله رحم و دید و بازدید در این ماه در استان خوزستان به اوج خود می‌رسد و مردم بعد از افطار اغلب در کنار آشنایان و بستگان حضور دارند ضمن اینکه در این ماه اغلب خانه ها و حسینیه‌ها مراسم روضه خوانی دارند و به خصوص مردان ساعاتی را در این مراسم حضور پیدا می‌کنند و از اجرا معنوی آن بهره‌مند می‌شوند.
برگزاری مراسم 30 روزه روضه‌خوانی در خانه ها و اغلب حسینیه‌ها بیشتر در میان مردم عرب خوزستان رایج است که در این روضه خوانی‌ها، پذیرایی غالب قهوه مخصوص اعراب با آن مراسم خاص خود است. در واقع اعراب برای خوردن قهوه مراسم و قوانین خاصی دارند و با اعتقاد و باورهایی که دارند آن را انجام می دهند.
برای تهیه آن ابتدا قهوه را با وسیله‌ای دو شاخه به نام مهماس که شبیه مقاش است در ظرفی ریخته و تفت می دهند و آنگاه آن را در هاون آسیاب کرده و برای مراسم آماده می‌کنند، پس از آن در ظرفی بزرگ به نام "گم گم" که چیزی شبیه گلاب پاش‌های قدیمی و از جنس ورشو (مفرغ) است، آب ریخته و پس از جوش آمدن، قهوه آسیاب شده را اضافه کرده و از هل هم برای خوش طعم شدن آن استفاده می‌کنند.
هنگامی که قهوه آماده سرو باشد آن را در ظرف کوچکتری به نام "دله" که شبیه همان "گم گم" است ریخته و سپس این مراسم آئینی با زیرکی و دانایی فرد توزیع کننده آن ادامه می یابد.
این فرد دله را در دست چپ و فنجان مخصوص قهوه خوری (که فنجانی بدون دسته است و فنیان خوانده می‌شود) را در دست راست گرفته، از سمت راست مجلس شروع به سرو قهوه می کنند، اگر در این مجلس سیدی وجود داشته باشد ابتدا از وی پذیرایی آغاز می‌شود و در غیر این صورت این مراسم از شیخ یا ریش سفید مجلس آغاز می‌شود.
همچنین در نخستین روز از ماه مبارک رمضان، کوچکترهای خانواده به دیدن بزرگترها می‌روند و حلول ماه مبارک را به آنها تبریک می گویند. زنان و دختران خانواده هم با تهیه انواع شیرینی محلی همانند لگیمات، شعریه، رنگینک (که با خرما و آرد درست می‌شود)، حلوای مسقطی و معسل به علاوه فرنی، حلیم و آش سفره افطار را آماده می‌کنند و به همراه آن آبداغ با نبات و چای به روزه داران تعارف می‌شود.
شیرینی، خرما و فرنی در این خطه معمولا در هر سفره افطاری باید باشد و کمتر خانواده ای یافت می شود که افطار خود را با خرما یا فرنی نگشاید. در این ماه دید و بازدیدها به خصوص بعد از افطار دوچندان می‌شود. اعضای فامیل خود را ملزم به صله رحم می‌دانند و شبها با مهمانی رفتن، از احوال یکدیگر باخبر می‌شوند.
مفتح یکی از غذاهای پرچرب مردم عرب خوزستان است که پخت و پز آن در ماه رمضان بیشتر می‌شود. این غذا در واقع راسته گوسفند است به این شکل که مفتح با تکه های بزرگ گوسفند و ادویه جات خاصی پخته می‌شود و اغلب بر سفره های شیوخ عرب زبان خوزستانی به ویژه مناطق جنوبی استان دیده می‌شود.
البته در میان مردم عرب خوزستان رسمی ماندگار وجود دارد که بعد از گذشت سالها هنوز هم در اغلب مناطق عرب نشین خوزستان انجام می شود هر چند این مراسم هم همانند سایر آداب و سنن مردم کشور در حال از بین رفتن است. این مراسم گرگیعان نام دارد و در شب ولادت امام حسن(ع) انجام می‌شود.
شب 15 ماه رمضان بچه های کوچک عرب خوزستان بعد از افطار به کوچه و پس کوچه‌های اهواز، ویس، آبادان، خرمشهر، شادگان و سوسنگرد و دیگر شهرهای خوزستان و روستاهای توابع آنها می‌روند تا آئین سنتی را که اجدادشان در کودکی بجا می‌آوردند را برپا کنند، بچه ها با شور و شعف به کوچه ها روانه می شوند، دختر و پسر با بر گردن انداختن کیسه هایی از پیش تهیه شده برای جمع آوری عیدی و شیرینی و پوشیدن لباسهای محلی خود که پسران با پوشیدن دشداشه و دختران با پوشش عبا (چادر عربی) بر سر به درب خانه ها برای دریافت شیرینی و عیدی ماه مبارک می روند.
اجرای مراسم گرگیعان با شعارهای مختلفی همچون نام آن در بین مردم عرب همراه است. در این میان بچه های عرب خوزستانی پشت در خانه ها شعر می خوانند:
در این مراسم، اهالی خانه ها به بچه ها که هر یک سبدی را در دست دارد ، باسورک (بادام)، شیرینی و عیدی میدهند این مراسم تا پاسی از شب نیمه ماه رمضان ادامه می‌یابد.
همچنین از قدیم در این ماه یک بازی به نام محبس(انگشتر کوچک به زبان عربی) در بین مردم عرب خوزستان رواج یافت که مردان و پیران دورهم جمع می شدند و آن را بازی می کنند.
این بازی که همان پر یا پوچ است به صورت گروهی در بین مردم عرب انجام می‌شد و مثلا در بین دو گروه پنج تا 20 نفره انجام می‌شد.
قدیمی‌ها در این بازی آنقدر مهارت داشتند که می‌توانستند انگشتر را که بین 10 تا 40 دست قرار داشت را به راحتی از رنگ فرد نگهدارنده یا با فشار دادن دست‌های آن مشخص کنند.
البته این بازی در استان خوزستان در سال های اخیر به دست فراموشی سپرده شده هر چند هنوز در برخی روستاها قدیمی‌های بازی را انجام میدهند.
با حلول ماه رمضان در چهارگوشه ایران آئین و مراسم ویژه این ماه برگزار می شود این رسوم در گوشه و کنار کشور متفاوت بوده و از تنوع بالایی برخوردار است، مردم استان خوزستان نیز در این ماه آداب و رسوم مختلفی دارند که دراین میان مراسمات و آئین مردم عرب این استان با سایر نقاط کشور تفاوت فراوانی دارد.
در نخستین روز از ماه مبارک رمضان کوچکترهای خانواده به دیدین بزرگترها رفته و حلول ماه مبارک رمضان را به آنها تبریک می گویند.
یکی از رسومات زیبا در میان مردم خوزستان آن است که معمولاً سعی می شود بدلیل ثواب بالای افطاری دادن به روزه داران همواره میهمانی بر سر سفره داشته باشند یا اینکه بنابه دعوت اقوام و دوستان سرسفره ای به عنوان میهمان حضور یابند. به همین دلیل صله رحم و دید و بازدید در این ماه پربرکت به اوج خود می رسد و مردم اغلب پس از افطار در کنار آشنایان و بستگان حضور دارند. زنان و دختران خانواده با تهیه انواع شیرینی محلی همانند لگیمات، شعریه، رنگینک، حلوای مسقطی، و معسل به علاوه فرنی، حلیم و آش سفره افطار را آماده می کنند و به همراه آب داغ با نبات و چای به روزه داران تعارف می شود.
شیرینی، خرما و فرنی در این خطه معمولاً در هر سفره افطاری باید باشد و کمتر خانواده ای یافت می شود که افطار خود را با خرما یا فرنی نگشاید در این ماه دید و بازدیدها به خصوص بعد از افطار دوچندان می شود و اعضای فامیل خود را ملزم به صله رحم می دانند و شبها با مهمانی رفتن از احوال یکدیگر با خبر می شوند.
مُفَطَح یکی از غذاهای پرچرب مردم عرب خوزستان است که پخت و پز آن در ماه رمضان بیشتر می شود. این غذا در واقع راسته گوسفند است که به شکل تکه های بزرگ گوشت و با ادویه جات خاصی پخته می شود و اغلب بر سرسفره های شیوخ و بزرگان بویژه در مناطق جنوبی استان دیده می شود.
همچنین در اغلب خانه ها و حسینیه ها مراسم روضه خوانی برگزار می شود و از اجر معنوی آن بهره مند می شوند. برگزاری مراسم 30 روزه روضه خوانی در خانه ها و حسینیه ها بیشتر در میان مردم عرب خوزستان رایج است که در این روضه خوانی ها پذیرایی بوسیله قهوه و به صورت سنتی انجام می شود.
از جمله رسوم ماندگار در میان مردم عرب که بعد از سالها هنوز انجام می شود می توان به گرگیعان اشاره کرد که در شب پانزدهم ماه مبارک رمضان و هم زمان با شب ولادت امام حسن مجتبی (ع) ، بچه های کوچک عرب در حالی که لباس محلی به تن دارند (پسران با پوشیدن دشداشه و دختران با پوشش عبا) بعد از افطار به کوچه و پس کوچه های می روند تا آئین سنتی را که اجدادشان در کودکی بجا می آوردند را برپا کنند. بچه ها با شور و شعف به کوچه ها روانه می شوند و با خواندن اشعاری به جمع آوری عیدی و شیرینی می پردازند. در این مراسم، اهالی هر خانه که بچه ها به درب آن مراجعه می کنند باسورک (بادام)، شیرینی، تنقلات و عیدی می دهند. این مراسم تا پاسی از شب نیه رمضان ادامه می یابد.
همچنین از قدیم در این ماه یک بازی به نام امحیبس ( به معنی انگشتر کوچک) در بین مردم عرب رواج دارد که مردان دور هم جمع شده و آنرا بازی می کنند. این بازی که همان پر یا پوچ است به صورت گروهی انجام می شود. قدیمی ها در این بازی آنقدر مهارت داشتند که می توانستند انگشتر را که بین 10 تا 40 دست قرار داشت به راحتی از رنگ فرد نگهدارنده یا با فشار دادن دست آنها مشخص کنند.
